تعیین شاخص بلوغ با استفاده از تلفیق داده¬های ژئوشیمیایی، پتروفیزیکی و لرزه¬ای در یکی از میادین نفتی ایران

یافتن روش¬های کاربردی به منظور کاهش هزینه¬های اکتشافی و صرفه¬جویی در وقت، می¬تواند کمک موثری در اکتشاف منابع هیدروکربنی داشته باشد. اکتشاف منابع هیدروکربنی نیازمند مطالعه و بررسی دقیق سنگ منشأ می-باشد. محتوای کربن آلی و بلوغ حرارتی مهم¬ترین فاکتورهای ژئوشیمیایی جهت ارزیابی سنگ منشأ محسوب می-شوند. در سنگ¬های منشأ دارای مقدار کافی ماده آلی، بلوغ حرارتی مهم¬ترین پارامتر جهت تولید اقتصادی هیدروکربن به شمار می¬رود. بلوغ حرارتی در واقع یک شاخص برای تعیین حداکثر دمایی است که سازند طی مراحل مختلف هیدروکربن¬زایی به آن رسیده است. این پارامتر می¬تواند از روش¬های ژئوشیمیایی مختلفی تخمین زده شود. در این مطالعه از ضریب انعکاس ویترینایت و tmax به منظور تعیین بلوغ حرارتی سازند کژدمی در میدان جفیر (دشت آبادان) استفاده شده است. با در نظر گرفتن اهمیت بلوغ حرارتی و کمبود داده های مربوطه در مناطق اکتشافی، توسعه یک روش نوین برای تخمین مستقیم این پارامتر از لاگ¬های چاه¬پیمایی و داده¬های لرزه¬ای هدف این مطالعه قرار گرفت. در این روش ابتدا با استفاده از لاگ¬های چاه¬پیمایی نوترون، مقاومت، صوتی و چگالی، بلوغ حرارتی با بکارگیری تابع شاخص بلوغ در محل چاه¬ها (3چاه) محاسبه و سپس مقادیر شاخص محاسبه شده به عنوان ورودی آنالیز چند نشانگری برای بدست آوردن رابطه منطقی با نشانگرهای لرزه¬ای مورد استفاده قرار گرفت. در این مطالعه وارون¬سازی داده¬های لرزه¬ای براساس الگوریتم برپایه مدل به خاطر دقت بالا صورت گرفت و امپدانس صوتی حاصله به عنوان نشانگر بیرونی، به منظور تخمین شاخص بلوغ بکار برده شد. امپدانس صوتی بالاترین ضریب همبستگی را با شاخص بلوغ نشان داد و به عنوان بهترین نشانگر انتخاب گردید. در نهایت شاخص بلوغ با ضریب تطابق 95% توسط نشانگرهای لرزه¬ای تخمین زده شد. نتایج این مطالعه می¬تواند جهت ارزیابی تغییرات بلوغ حرارتی سازند کژدمی به عنوان سنگ منشأ احتمالی، در حجم داده¬های لرزه¬ای 3d موجود و همچنین تعیین مکانهای مناسب به منظور نمونه¬برداری بعدی برای انجام آنالیزهای آزمایشگاهی ژئوشیمیایی مورد استفاده قرار بگیرد. علاوه بر این مقادیر بلوغ اندازه¬گیری شده می¬تواند با دقت بالاتری به نقاطی از میدان که امکان حفاری در آن وجود نداشته، تعمیم داده شود. محاسبات نشان دادند که سازند کژدمی در میدان نفتی مورد مطالعه با مقادیر شاخص بلوغ بین 8 تا 11 در محدوده پنجره نفتی قرار گرفته است. همچنین مقاطع شاخص بلوغ بدست آمده از داده¬های لرزه¬ای بیانگر آنند که سازند کژدمی در یال¬های جنوبی تاقدیس¬ها به خاطر عمق تدفین بیشتر نسبت به سایر قسمت¬ها از نظر پختگی از بلوغ بالاتری برخوردار می باشند.